İspanya hükümeti, İsrail merkezli silah üreticisi IMI Systems ile yapılan 7,5 milyon dolarlık mühimmat anlaşmasını gelen yoğun tepkilerin ardından iptal etti. Kararda, hükümet ortağı olan sol koalisyon Sumar grubunun anlaşmayı “Gazze’de devam eden soykırımın desteklenmesi” olarak değerlendirmesi etkin rol oynadı.
Sol ittifaktan sert çıkış: “Bu bir ihlaldir”
İspanya Başbakan Yardımcısı ve Sumar lideri Yolanda Díaz, gelişmenin ardından yaptığı açıklamada, “Bu anlaşma düzeltilmeli. Israr ediyorum, Filistin halkının canlı soykırımına tanık olduğumuzda bu, anlaşmaların açık bir ihlalidir,” dedi.
Koalisyon ortağı beş bakanın anlaşmaya karşı çıkması üzerine, Başbakan Pedro Sanchez müdahale ederek sözleşmenin iptal edilmesini sağladı.
Bir hükümet yetkilisi Al Jazeera’ya verdiği demeçte, “Tüm müzakere yolları tüketildikten sonra başbakan, başbakan yardımcısı ve ilgili bakanlıklar, IMI Systems ile yapılan bu sözleşmeyi feshetmeye karar verdiler,” ifadelerini kullandı.
İsrail’le gizli anlaşma Sumar’ı kızdırdı
İspanya, kamuoyuna defalarca İsrail’e silah satmayacağını ve satın almayacağını belirtmesine rağmen, Şubat 2024’te İçişleri Bakanlığı aracılığıyla İsrailli şirketle 15 milyon mermi için anlaşma imzalamıştı. Mühimmatın İspanya’nın yarı askeri gücü Sivil Muhafızlar (Guardia Civil) için alınacağı açıklanmıştı.
Bu çelişkili adım, Ekim 2023’te alınan silah ambargosu kararına ters düştü ve koalisyon içi krizi tetikledi.
Sözleşmenin iptali aylar sürdü
İspanya İçişleri Bakanlığı, Ekim 2024’te bir değerlendirme başlatarak anlaşmanın iptal edilip edilemeyeceğini inceledi. Bakanlık, “Sözleşmenin iptali, ürünü teslim almadan ödeme yapılmasını gerektirecekti” diyerek anlaşmanın devam ettirileceğini açıklamıştı.
Ancak kamuoyu tepkisi ve koalisyon ortağının baskısıyla 23 Nisan 2025’te anlaşma nihayet durduruldu.
Toplum tepkili: ‘Bu, 50.000’den fazla Gazzeliye ihanettir’
Sivil toplum örgütü Guernica Filistin temsilcisi Igor Otxoa, konuyla ilgili şunları söyledi:
“Bu mühimmatı satın almak, İspanya’nın Filistin’i desteklemediğini gösterecekti. Bu, Gazze’de soykırımda ölen [50.000’den fazla] insana ihanettir.”
Benzer şekilde, Sumar sözcüsü Veronica Martinez Barbero da Al Jazeera’ya yaptığı açıklamada, “Savunma bakanı bu silahların alınmayacağını söylemişti. Biz, bu sözlerin yerine getirilmesini ve sözleşmenin tamamlanmamasını istiyoruz,” dedi.
Anlaşmazlık NATO hedefleriyle de çakıştı
Tartışmalı karar, Başbakan Sanchez’in İspanya’nın savunma bütçesini GSYİH’nin yüzde 2’sine çıkarma planını duyurmasının hemen ardından geldi. Bu adım, düşük savunma bütçesi nedeniyle eleştirilen İspanya’nın, ABD ve NATO’nun baskılarına yanıtı olarak değerlendirildi. Ancak bu hareket koalisyon içinde yeni bir kırılma noktasına sebep olabilir.
Kamuoyu bölünmüş durumda
Bağımsız haber platformu 20minutos.es tarafından yapılan ankete göre, halk mühimmat anlaşması konusunda ikiye bölünmüş durumda:
- %48,46 anlaşmaya karşı çıkıyor
- %46,94 destekliyor
- %4,58 kararsız
Analistler uyardı: ‘Hükümetin güvenilirliği zarar görüyor’
Valencia Üniversitesi‘nden siyasi analist Astrid Barrio Lopez, hükümetin çelişkili kararlarının ciddi sorunlara yol açabileceğini söyledi:
“Bu karar, İspanyol hükümetiyle iş yapan şirketler için çok az yargısal güvenlik ve hükümet içinde çok az liderlik olduğunu gösteriyor.”
Sonuç: İsrail’le askeri iş birliği, iç politikada derin yaralar açıyor
İspanya’nın İsrail ile askeri iş birliğini sona erdirmesi, koalisyonun devamlılığı için zorunlu bir adım haline geldi. Ancak bu karar, hem dış politika hedefleri hem de iç güvenlik yatırımları açısından yeni soru işaretlerini de beraberinde getiriyor.
Yorum Yap